Sayın Üyemiz,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden Odamıza iletilen yazıda, Ticaret Bakanlığı’ndan alınan bir yazıya atfen; Almanya tarafından küresel tedarik zincirlerinde insan haklarının korunması amacıyla hazırlanan ve 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Yasası hakkında bilgi verilmektedir.
Yoksul ülkelerde devam eden çocuk işçiliği ve ağır çalışma şartları sebebiyle Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Yasası (ya da Tedarik Zincirlerinde Firma Sorumluluğu Yasası da denebilir) taslağı düzenlenmesi hususunda varılan mutabakat çerçevesinde, Federal Hükümet tarafından hazırlanan yasa tasarısı 11 Haziran 2021 tarihinde Federal Meclis tarafından onaylanmış ve 25 Haziran 2021 tarihinde de Federal Konsey tarafından kabul edilmiştir.
Bu çerçevede, 16 Temmuz 2021 tarihinde Alman Federal Cumhurbaşkanının imzasını müteakip 22 Temmuz 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ve kısaca Tedarik Zinciri Yasası olarak bilinen mevzuata uyum sağlanması için firmalara süre tanınmış olup, yasa 1 Ocak 2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecektir.
Bahse konu yasa özetle,
1. Genel hükümler (uygulama alanı, tanımlar)
2. Özen sorumlulukları (itina sorumlulukları, risk yönetimi, risk analizi, önleyici tedbirler, iyileştirici faaliyet, itiraz/şikayet usulü, direkt olmayan tedarikçi; yönetmelik yetkilendirmesi, dokümantasyon ve raporlama zorunluluğu)
3. Hukuk Yargılaması (dava açmak için özel ehliyet)
4. Kontrol ve Uygulama (raporun sunulması, raporun incelenmesi ve kanuni belgelerin tevdi yetkisi, yetkililerin aksiyonları ve kanuni belgelerin tevdi, talimatlar ve önlemler, erişim hakları, bilgi ve feragat evraklarını sağlama yükümlülüğü, müsamaha ve işbirliği yükümlülüğü, yetkili makam, bildiriler, hesap raporları)
5. Kamu ihaleleri (kamu ihalelerinden dışlanma)
6. Mali ve idari ceza (mali ceza, idari para cezası düzenlemeleri) bölümlerinden oluşmaktadır.
Anılan yasanın yürürlüğe girmesi ile birlikte, küresel tedarik zincirlerinde insan haklarının korunması hedeflenmektedir. Çocuk işçiliğinin ve zorla çalıştırmanın yasaklanması gibi temel insan hakları standartlarının uygulanması büyük önem arz etmektedir. Bu minvalde, Alman firmalarının kendi tedarik zincirlerine ve bu kapsamda insan haklarına uyulup uyulmadığına ilişkin sorumluluk üstlenmeleri ve çalışan haklarının korunmasına yönelik özen göstermeleri zorunlu olacaktır.
Buna göre, uluslararası alanda faaliyet gösteren ve yurt dışından ürün veya malzeme satın alan tüm büyük şirketler Tedarik Zinciri Yasasından etkilenecek olup, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 3.000’den fazla çalışanı olan ve 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren ise 1.000’den fazla çalışanı olan firmaların, anılan yasaya uyması planlanmaktadır. Bu çerçevede, yasaya uygun bir çalışma biçimi geliştirilmesini teminen firmalara yaklaşık 2 ila 3 yıla yakın bir süre tanınmış olup yapılan hesaplamalara göre 2023 yılında yaklaşık 900 firma ve 2024 yılında da yaklaşık 4.800 firma anılan yasadan etkilenecektir. Bununla birlikte, yasaya uyulup uyulmadığı Federal Ekonomi ve İhracat Denetim Kurumu (BAFA) ve yerleşik bir otorite tarafından kontrol edilecektir. İlgili kontroller şirket raporları ve intikal eden şikâyetler çerçevesinde gerçekleştirilecektir. Yasaya aykırı bir durumun oluşması halinde, yasa kapsamında olan firmalardan sorunun çözümü veya asgari düzeye indirilmesi talep edilebilecektir.
Firmaların kanundan kaynaklanan sorumluluklarını yerine getirmemeleri durumunda ise para cezası ve/veya üç yıl boyunca kamu ihalelerine katılamama şeklinde yaptırımlar devreye girebilecektir. Diğer taraftan, tedarik zincirinde yer alan firmalarda yoğun bir şekilde insan haklarına aykırı uygulamaların olduğunun tespiti halinde, yasa kapsamında olan firmalara belirli bir süre verilerek söz konusu uygulamaların ortadan kaldırılmasına yönelik olarak önlemlerin uygulanması talep edilebilecek, ancak alınan önlemlerin etkisiz kalması durumunda ise resmi makamlar tarafından yasa kapsamındaki firmalara tedarikçilerini değiştirmesi teklif edilebilecektir. Ancak, bu uygulamanın son çözüm olarak değerlendirileceği açıklanmıştır.
Buna ilaveten, söz konusu yasanın Türkçe tercümesi de Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası web sitesinden temin edilerek ekte ayrıca sunulmuştur.
Link:
